(ANKARA)- Eski Hazine Kamu Finansmanı Genel Müdürü Coşkun Cangöz, “Ülkelerin kalkınması ve toplumsal refahı için ekonomik büyüme, kişi başına gelirin artması önemli. Ancak, mutlu olmak için bu yeterli değil. Gelirin adil paylaşımı, sağlıklı bir yaşam beklentimizin olması, kararlarımızı özgürce verebileceğimiz demokratik bir toplumsal düzenin varlığı ve hukukun üstünlüğü mutluluğun asıl anahtarı” ifadelerini kullandı.
Eski Hazine Kamu Finansmanı Genel Müdürü Coşkun Cangöz, Medium’da Türkiye’nin son 19 çeyrek üst üste büyüme başarısı göstermesine rağmen toplumdaki mutsuzluğun giderek artmasına dikkati çeken bir yazı kaleme aldı.
Ülke olarak, son 10 yılın en yüksek kişi başına düşen milli gelirine sahip olunmasına rağmen bu durumun vatandaşları memnun etmediğini belirten Cangöz, geçen aylarda yayımlanan “Dünya Mutluluk Raporu 2025” raporuna, Hukukun Üstünlüğü Endeksi’ne ve Demokrasi Endeksi’nin de mutluluk üzerindeki etkisine değindi.
Coşkun Cangöz’ün yazısından öne çıkanlar şöyle:
“Dünya Mutluluk Raporuna göre ihtiyaç duyduğumuzda ya da başımız dara düştüğünde bize elini uzatacak, destek olacak birilerinin olması mutluluk durumu üzerinde neredeyse gelir seviyesi kadar önemli. Sosyal dayanışma Türkiye’de diğer ülkelere göre daha belirleyici bir faktör olarak öne çıkıyor.
Bir ölçüde sosyal bağların nispeten güçlü olduğu Türkiye’de bireylerin hayatlarıyla ilgili kararlarını seçme özgürlüğünün mutluluk skoru üzerine etkisi ise daha düşük görünüyor.
Küresel mutluluk sıralamasında alt ve üst sıralarda yer alan ülkelerin World Justice Project (WJP) tarafından yayınlanan Hukukun Üstünlüğü Endeksinde ve Economist Intelligence Unit (EIU) tarafından yayınlanan Demokrasi Endeksinde hemen hemen aynı sıralarda yer almaları tesadüf değil.
Nitekim, OECD ülkeleri 142 ülke arasında en yüksek hukukun üstünlüğü skorlarını elde ederken, Türkiye yine Dünya Mutluluk Raporunda olduğu gibi diğer ülkelerden önemli ölçüde ayrışıyor. WJP’nin 2024 yılı değerlendirmesine göre Türkiye, 0,42 puanla 117’nci sırada yer alıyor. Bu sıralama ile Türkiye hukukun üstünlüğü bakımından Honduras, Angola, Nijer ve Rusya Federasyonu gibi ülkelerin hemen altında yer alıyor.
EUI’nin küresel demokrasi seviyelerini ölçmek için oluşturduğu ve her yıl yayımlanan Demokrasi Endeksi ise 165 bağımsız devlet ve iki bölgenin (Filistin toprakları ve Hong Kong) demokrasi düzeylerini değerlendiriyor. Endeks, bir ülkenin demokratik statüsünü seçim süreci ve çoğulculuk; sivil özgürlükler; hükümetin işleyişi; siyasi katılımcılık; ve toplumun demokratik değerlere ve normlara bağlılığını gösteren siyasi kültür başlıkları altında 60 gösterge esas alınarak hesaplanıyor. Bu veriler ışığında ülkeler tam demokrasi, kusurlu demokrasi, hibrit rejimler ya da otoriter rejimler olarak dört ana başlık altında değerlendiriliyor.
Türkiye, demokrasi endeksinde de mutluluk endeksindeki görünümü çiziyor. Bu bağlamda 4,26 puanla 103. sıradaki Türkiye 4,0 puan barajının altındaki otoriter rejimler kategorisinin hemen üstünde yer alıyor. Türkiye’nin altında sadece Fildişi Sahili, Nijerya ve Angola bulunuyor. Türkiye’nin üstünde ise sırasıyla Bolivya, Sierra Leone ve Benin var.
Özetle ülkelerin kalkınması ve toplumsal refahı için ekonomik büyüme, kişi başına gelirin artması önemli. Ancak, mutlu olmak için bu yeterli değil. Gelirin adil paylaşımı, başımız dara düştüğünde birilerinin yardımımıza koşması ve bizim de kendi yakınlarımıza yardım edebiliyor olmamız, sağlıklı bir yaşam beklentimizin olması ve elbette kendimizi ifade edebileceğimiz, kararlarımızı özgürce verebileceğimiz demokratik bir toplumsal düzenin varlığı ve hukukun üstünlüğü mutluluğun asıl anahtarı.”
